ΤΟ ΑΠΕΙΡΟ

Κωνσταντίνος Αναστασιάδης φιλοσοφικά υπαρξιακά αποσπάσματα

CULTURE & SCIENCESTORIES

Κωνσταντίνος Αναστασιάδης

1. Η Αθανασία η Αιωνιότητα και το Απειρο

Δεν νομίζω να υπάρχει άνθρωπος τουλάχιστον, που να μην έχει αναρωτηθεί που παμε μετά θάνατον. Τι υπάρχει εκεί πίσω; Τι υπάρχει στο μετά; θα δούμε κάτι, θα αντιληφθούμε κάτι η θα είμαστε σε μια κατάσταση όπως στη νάρκωση πριν την εγχείριση; Πολλές φορές έκανα την ερώτηση αυτή στον εαυτό μου αλλά απάντηση δεν πήρα. Υπάρχει όμως η πίστη. Το να πιστεύεις ότι κάτι υπάρχει εκεί έξω, δίνει ελπίδα και μας γεμίζει με καλά συναισθήματα, όπως να φαίρεσαι όπως θα ήθελες να σου φέρονται, αγάπα τον συνάνθρωπο σου όπως τον εαυτό σου και καλύτερα, και όχι μόνο, και άλλα λοιπά. Γιαυτό και λέμε Αμήν.

Γιατί το πέρασμα του χρόνου, πάει μόνο εμπρός, πίσω δεν γυρνά. Γιατί αν γύριζε δεν θα μπορούσαμε να ζούμε την πραγματικότητα που ζούμε σήμερα, γιατί θα άλλαζε ο κόσμος κάθε στιγμή και άρα θα βλέπαμε τα πάντα γύρω μας, να αλλάζουν συνεχώς!

Ευτυχώς ο εγκέφαλος μας συνοψίζει και δεν επεξεργάζεται αυτού του είδους τις αλλαγές του μικρόκοσμου, δηλαδή τις αλλαγές σχετικά με το δικό μας μέγεθος πάντα. Εκτελεί κβαντική υπέρθεση μια κατάσταση δηλαδή, όπου όλες οι δυνατές καταστάσεις συνυπάρχουν, ταυτόχρονα.

Οταν προβάλλουμε κάτι τρισδιάστατο πάνω σε ένα φύλλο χαρτιού δεν μπορούμε να γνωρίζουμε για το τρισδιάστατο σχήμα από το οποίο προήλθε η προβολή μας. Μπορούμε να κάνουμε μόνο εικασίες. Τέλος. Και όμως δεν είναι το τέλος. Υπάρχει και κάτι άλλο πέρα από το τέλος. Το άπειρο. Το άπειρο είναι αυτό που δεν μπορούμε να μετρήσουμε, παρά μόνο να υπολογίσουμε με μαθηματικές μεθόδους όπως είναι ο απειροστικός λογισμός.

Ο χρόνος δεν αντιστρέφεται, απ’ ότι γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, η αποσύνθεση του σύμπαντος προχωράει με γοργούς ρυθμούς καθώς το σύμπαν επεκτείνεται αλλά και διαλύεται ταυτόχρονα, και αυτή είναι μια μεγάλη αρχή του υπάρχω, δηλαδή της πραγματικότητας που ζούμε σε αυτό το συγκεκριμένο σύμπαν. Γιατί υπάρχουν θεωρίες που θέλουν πολλά παράλληλα σύμπαντα για κάθε μας απόφαση που παίρνουμε στη ζωή μας. Δηλαδή αν έχω να αποφασίσω να παντρευτώ ένα συγκεκριμένο άτομο ή ένα άλλο, τότε δημιουργούνται και αμφότερες οι περιπτώσεις σε παράλληλα σύμπαντα με αυτό που υπάρχουμε και έχουμε επιλέξει. Οτι και αν αποφασίσω, η άλλη περίπτωση θα υπάρχει σε κάποιο άλλο σύμπαν. Μπορούμε να περάσουμε από το ένα σύμπαν στο άλλο. Αυτό είναι ένα άλλο φιλοσοφικό ερώτημα, και αποτελεί μια θεωρία για την άρση των παραδόξων στα ταξίδια στο παρελθόν. Στην πράξη η επιστήμη δεν έχει φθάσει μέχρι εκεί ακόμα, δηλαδή να επιλέγουμε εκ των υστέρων διόρθωση των πράξεων μας. Δεν γνωρίζουμε ακόμα τι γίνεται σε μια μαύρη τρύπα. Γνωρίζουμε μέχρι τον ορίζοντα. Απο εκεί και πέρα, το μόνο μπου γνωρίζουμε είναι ότι δεν γνωρίζουμε.

Πάντως η αποσύνθεση μας αν περάσουμε τον ορίζοντα είναι αναπόφευκτη. Το ανθρώπινο σώμα μπορεί να αντέξει μέχρι το πολύ 100 φορές την βαρύτητα του γήινου πεδίου. Φαντασθείτε τώρα, σε μια μαύρη τρύπα όπου η έλξη της βαρύτητας μπορεί να ξεπερνά και τα 1.6 τρισεκατομμύρια φορές την βαρύτητα της γης. Φυσικά και δεν υπάρχει ούτε καν η σκόνη μας! Αν βάλουμε ζάχαρι καφέ και γάλα στην κούπα μας και τα ανακατέψουμε, τότε δεν είναι δυνατόν να ξεχωρίσουμε τα μόρια του καφέ η της ζάχαρης από το μίγμα. Αυτή είναι η εντροπία του σύμπαντος. Οτι προχωράει δεν γυρίζει πίσω. Οταν προβάλλουμε κάτι πάνω σε μια επιφάνεια χαρτιού δεν μπορούμε να εικάσουμε για το σχήμα από το οποίο προήλθε η προβολή μας. Τέλος. Και όμως δεν είναι το τέλος. Υπάρχει και κάτι άλλο. Το άπειρο. Είναι το άπειρο κάτι που μπορούμε να κατανοήσουμε; Η απάντηση είναι και ναι και όχι. Ναι αν το μεταφέρουμε στα δικά μας μέτρα και σταθμά, δεν ισχύει όμως αυτό σε σχέση με το δικό μας μέγεθος σε σχέση με το μέγεθος του σύμπαντος, που μας υπενθυμίζει πόσο μικροί είμαστε, και ότι όλη μας η ζωή δεν είναι παρά μόνο μια μικρή αναλαμπή ένα άναμα τσιγάρου, όπως είναι και ο άνθρωπος, στην μεγάλη εικόνα του απείρου. Το ταξίδι της ζωής εξαρτάται από δύο βασικούς παράγοντες. Το περιβάλλον που μεγαλώνουμε και οι συνθήκες που βιώνουμε και τον χαρακτήρα μας. Αν αφήσουμε το μυαλό μας να ταξιδέψει προς το άπειρο, θα συναντήσουμε υπέροχα πράγματα. Μια θάλασσα ηρεμίας και γαλήνης. Μια θάλασσα στην οποία ο χρόνος δεν έχει κανένα νόημα. Μια θάλασσα στην οποία το ανθρώπινο σώμα μας δεν έχει θέση. Αν προσπαθήσουμε να διαιρέσουμε έναν αριθμό με το μηδέν, δεν θα έχουμε συγκεκριμένο αποτέλεσμα, διότι το αποτέλεσμα είναι το άπειρο.

2. Πόσο μεγάλο είναι το σύμπαν

Δεν εννοούμε βέβαια το σύμπαν που αντιλαμβανόμαστε, αλλά το υπερπέραν. Με βάση πάντα τον εγκέφαλο μας, η απάντηση είναι απροσδιόριστη. Και αυτό διότι η ερώτηση είναι λάθος.Μια λανθασμένη ερώτηση δεν έχει συγκεκριμένη απάντηση και παραμένει απροσδιόριστη. Κάνουμε μια ερώτηση με βάση τις γήινες εμπειρίες μας. Η απάντηση περιορίζεται από το περιβάλλον του πλανήτη μας, και τις δυνατότητες του εγκέφαλου μας. Μια ερώτηση με αυτούς τους περιορισμούς δεν είναι δυνατόν να απαντηθεί σε επίπεδο σύμπαντος. Για τον λόγο αυτό δεν μπορούμε να κατανοήσουμε το μέγεθος του σύμπαντος. Λέμε λοιπόν ότι είναι άπειρο και άρα ότι δεν είναι δυνατόν να απαντηθεί με βάσει τους περιορισμούς μας πάντα, το συνδέουμε με το άπειρο. Το σύμπαν είναι άπειρο σε μέγεθος λέμε. Αναφέρω σχετικά σε ένα άλλο μου σύγγραμα ”Θνητοί η Αθάνατοι” το εξής συμπέρασμα για το τι είναι η πραγματικότητα που βιώνουμε: H πραγματικότητα δεν είναι έτσι όπως την αντιλαμβανόμαστε. Είναι αλλοιώς και εμείς ζούμε μέσα στη δική μας πραγματικότητα. Το υπόλοιπο που υπάρχει εκεί δεν είναι αντιληπτό ούτε θα γίνει ποτέ από εμας τους ανθρώπους. Με κάθε νέο επίτευγμα και ανακάλυψη της κβαντικής φυσικής απλά αγγίζουμε το κέλυφος ενός άγνωστου πυρήνα που λειτουργεί σε άλλες διαστάσεις και όσο και να προσπαθήσουμε να αναπτύξουμε θεωρίες, δεν θα μπορέσουμε ποτέ με τις αισθήσεις μας να αντιληφθούμε τι υπάρχει εκεί που εμείς αισθανόμαστε σαν κενό. Σε κάποιο άλλο σημείο του ιδίου συγγράματος αναφέρεται:

3. Πώς να καταλάβω σωστά το άπειρο του σύμπαντος;

Η έννοια του άπειρου, όταν χρησιμοποιείται στη φυσική, είναι πολύ πιο απλή από ότι φαντάζεται συχνά. Σημαίνει απλά χωρίς κανένα όριο. Αν σας έλεγα ότι το σύμπαν ήταν άπειρο, αυτό σημαίνει ένα πράγμα: Δεν υπάρχει ’τελευταίο αστέρι’. Ανεξάρτητα από το πόσο μακριά πηγαίνετε, υπάρχει ακόμα περισσότερο σύμπαν μπροστά σας, με περισσότερα αστέρια και άλλα. Αυτό είναι πραγματικά. Τίποτα πιο φανταχτερό από αυτό. Τώρα πρέπει να βιαστώ να προσθέσω, δεν γνωρίζουμε πραγματικά ότι το σύμπαν είναι άπειρο. Βλέπουμε μόνο ένα πεπερασμένο τμήμα του σύμπαντος. Αυτό το τμήμα ακολουθεί νόμους της φυσικής που συνάδουν με ένα χωρικά άπειρο σύμπαν. Στην πραγματικότητα, όσο γνωρίζουμε, το μαθηματικά απλούστερο μοντέλο του σύμπαντος που αναπαράγει την παρατηρούμενη συμπεριφορά του είναι αυτό ενός άπειρου σύμπαντος.

4. Αν το σύμπαν είναι πεπερασμένο, τι υπάρχει στο πέραν αυτού;

Κατ’αρχάς δεν υπάρχει επιστημονική εξήγηση στο αν το σύμπαν που ζούμε έχει όρια ή όχι.Δηλαδή αν τελειώνει κάπου. Αν δεν έχει όρια τότε ερχόμαστε στην έννοια του απείρου. Αν ναι όμως, τότε θα πρέπει να σκεφθούμε τι υπάρχει μετά από το δικό μας σύμπαν. Ας δούμε τι είναι το πολυσυζητημένο BingBang. Οπως αναφέρει ο Max Williams στην Quora: Αυτό θα σας προκαλέσει σοκ, αλλά η κοινότητα της φυσικής δεν πιστεύει στη Μεγάλη ΄Εκρηξη και δεν πιστεύει ότι υπήρξε μια ’ιδιαιτερότητα’.

Ο όρος Big Bang είναι παραπλανητικός και στην πραγματικότητα εφευρέθηκε από τον Βρετανό αστρονόμο Fred Hoyle για να χλευάσει την ιδέα του σύμπαντος να εκρήγνυται από μια ’ιδιαιτερότητα’ (πίστευε σε ένα σύμπαν σταθερής κατάστασης, που υπάρχει για πάντα, λίγο πολύ αμετάβλητο).

Οι καλύτερες θεωρίες μας για το πρώιμο σύμπαν λένε ότι υπήρξε μια εποχή που το ορατό μας σύμπαν ήταν απίστευτα μικρό, ζεστό και πυκνό. Αυτό είναι. Θα μπορούσατε να κάνετε παρέκλιση από αυτό και να πείτε: Λοιπόν, κοιτάζοντας αυτό το γράφημα του μεγέθους του σύμπαντος, το οποίο θα διασχίζει τη γραμμή μηδέν αυτή τη στιγμή, επομένως πρέπει να προέρχεται από το τίποτα, ή να είναι ένα σημείο μηδενικού μεγέθους, το οποίο ονομάζουμε ’μοναδικότητα’, αλλά θα κάνατε τελείως λάθος. Πολλοί άνθρωποι έχουν κάνει αυτό το λάθος και το όνομα βοηθά επίσης στη δημιουργία της κοινώς διαδεδομένης παρανόησης ότι υπήρξε μια μεγάλη έκρηξη εκεί που προηγουμένως δεν υπήρχε τίποτα. Επομένως; Μπορούμε εύκολα να συμπεράνουμε ότι το σύμπαν δεν μπορεί να μετρηθεί, δεν έχει αρχή και τέλος, με τα γήινα μέτρα και σταθμά και άρα είναι 4 μη πεπερασμένο για εμάς, δηλαδή όπως λέμε, είναι απλά άπειρο.

5.Τι ειναι πραγματικότητα

Τι ειναι η πραγματικότητα που βιώνουμε καθημερινά; Είναι αυτό που φαίνεται ότι είναι ή είναι κατι άλλο που εμείς βλέπουμε με αυτόν τον τρόπο; Η λέξη Γιαχβέ στα Εβραικά σημαίνει Θεός. Αλλά όμως ξέρετε πως μεταφράζεται αυτολεξί; Η wikipedia αναφέρει σχετικά :

Το Τετραγράμματο σημαίνει ’Αυτός κάνει να είναι/γίνεται’. Υπάρχει δηλαδή κάποια ανώτερη δύναμη που δημιουργεί άμεσα την πραγματικότητα που βιώνουμε, την ανθρωπίνως αντιληπτή πραγματικότητα. Δεν υπάρχει παρελθόν, παρόν και μέλλον. Λειτουργούν όλα μαζί αλλά σε διαφορετικά σημεία του σύμπαντος. Εξάλλου από τις αισθήσεις μας που είναι ασθενικές, η όραση περιορίζεται σε ένα παράθυρο πλάτους 300 Thz περίπου η 300-400 νανομέτρων και καλύπτει το χρωματικό φάσμα, ενώ η ακοή περιορίζεται σε ένα αντίστοιχο παράθυρο είναι 20khz δηλαδή μέχρι 20000 κύκλους συχνότητας, το δευτερόλεπτο. Τι γίνεται όμως με τις υπόλοιπες συχνότητες. Θα ήταν αφελές αστείο να πιστεύουμε ότι δεν υπάρχουν. Υπάρχουν αλλά δεν τις αντιλαμβανόμαστε. Εξάλλου με ειδικά πειράματα και όργανα μπορούμε να τις καταγράψουμε και να τις μετρήσουμε. Τα μικροκύματα microwaves μεταδίδονται με συχνότητες 300- 400 ghz δηλαδή συχνότητες πάνω από 1000 φορές μεγαλύτερες από αυτές της ακοής μας. Οι infra red και ultra violet ακτινοβολίες οι συχνότητες των οποίων βρίσκονται πρίν και μετά το παράθυρο του οπτικού μας φάσματος.

Στα ερωτήματα αυτά αλλα και πολλά άλλα απαντά η κβαντική φυσική που δεν είναι τίποτε άλλο παρά η μεταφυσική που προχώρησε στο επόμενο στάδιο της απόδειξης... Κοιτάζουμε τον κόσμο και βλέπουμε μια εικόνα του σε μια συγκεκριμένη χρονικη στιγμή...Την επόμενη στιγμή βλέπουμε ότι τίποτα δεν άλλαξε το σκηνικο ειναι το ίδιο και όμως παρόλα αυτά, εκατομμύρια πράγματα έχουν αλλάξει αλλά το μυαλό μας συνοψίζοντας και εστιάζοντας σε αυτά που εμεις πρέπει να θεωρούμε αναγκαία, θεωρεί ότι οι 2 στιγμές ειναι 1.

Φανταστείτε μόνο εκατομμύρια φωτόνια και αλλα σωματίδια να βομβαρδίζουν το σώμα μας συνεχώς και αδιαλλείπτως με την ταχύτητα του φωτός. Τα φωτόνια δεν γνωρίζουν τι είναι ο χρονος; η διαστολή του χρόνου είναι η μέγιστη δυνατή σε αυτά ενώ ο χρόνος απορρόφησης και εκπομπής της ακτινοβολίας, είναι ο ίδιος. Επομένως τα φωτόνια επειδή δεν έχουν μάζα, γνωρίζουν μόνο παρόν. Επομένως η μάζα που καμπυλώνει λόγω της πυκνότητας της, το χωροχρονικό συνεχές δημιουργεί το χρόνο συνεχώς προς την κατεύθυνση 5, αυτή δηλαδή της επιτάχυνσης της βαρύτητας (The arrow of time goes only forward ). Επομένως κάθε συμβάν προς την κατεύθυνση αυτή, δημιουργεί αναπόφευκτα εκατομμύρια αλλαγές στον μικρόκοσμο που δεν αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις μας, επειδή οι αισθήσεις μας μέσω των συνάψεων του εγκεφάλου μας και των χημικων αντιδράσεων που τις οδηγούν, δημιουργούν συσχετίσεις με το περιβάλλον και όταν αυτές θεωρούνται λογικά ασήμαντες, δεν αλλάζουν την εικόνα που προβάλλεται στην οθόνη της αντίληψης μας και τότε εμείς δεν αντιλαμβανόμαστε τίποτα να αλλάζει.

΄Ετσι λοιπόν μπορούμε να πούμε ότι ζούμε σε ένα κόσμο συσχετίσεων ή προβολών πολλών διαστάσεων σε 3 (όπως ο χρόνος που προβάλλεται στις 3) όπως προβάλλουμε τις 3 σε 2 στην οθόνη του υπολογιστή μας. Αν δεν χρησιμοιούσε ο υπολογιστής τις σκιάσεις και τις αποχρώσεις για να δώσει την ψευδαίσθηση της 3ης διάστασης τότε θα είχαμε πραγματικά ένα χώρο 2 διαστάσεων από τις 3. Κάθε γραμμή στις 2 διαστάσεις θα αποτελούσε ένα τοίχο για τους ανθρώπους των 2 διαστάσεων μια και αυτοί δεν αντιλαμβάνονται την 3η διάσταση δηλαδή το ύψος. Αν ό κόσμος μας δεν λειτουργούσε σχετικά όπως ο Dr. Alfred Einstein ορθά επεσήμανε τότε μπορείτε έστω να φανταστείτε πως θα μπορούσαμε να αντιδράσουμε, μέσα σε ένα κόσμο που αλλάζει συνέχεια? Καμμία περίπτωση μέσω της ύλης του σώματος μας. Θα είμασταν απλά θεατές της πραγματικότητας που αλλάζει συνεχώς...Σαν να παρακολουθείς συνέχεια ένα συγκεκριμένο κανάλι στην τηλεόραση, χωρίς να μπορείς να αλλάξεις κανάλι η να κλείσεις την τηλεόραση... Αδύνατον αυτή να ήταν ζωή. Γιαυτό καταλαβαίνουμε ότι για να υπάρχει αλληλεπίδραση με το σύμπαν θα πρέπει αυτό να λειτουργεί στα δικά μας μέτρα και σταθμά και όχι εμείς με την ύλη μας, στα δικά του τα πραγματικά των πολλών διαστάσεων.

Επομένως η Μεγάλη Δημιουργός Δύναμη που σοφά αποφασίζει Πάντα, τι έκανε; Μας συσχέτισε με αυτό περιορίζοντας τις αισθήσεις μας σε ένα μικρό υποσύνολο των πραγματικών διαστάσεων του πολύπλοκου και απέραντου σύμπαντος έτσι ώστε να μπορούμε να αλληλεπιδρούμε με αυτό. Μας εξομείωσε με το σύμπαν υπό κλίμακα . Αναλογικά φανταστείτε τα γρανάζια στο κιβώτιο ταχυτήτων της μηχανής ενός αυτοκινήτου τα οποία κατανέμουν την ενέργεια που παράγεται από την κίνηση του πιστονιού σε συγκεκριμένη ταχύτητα ανάλογα με το γρανάζι (ταχύτητα) που χρησιμοποιούμε ...

Το πιστόνι είναι η ενέργεια του σύμπαντος όλου ενώ το γρανάζι είναι η υπο κλίμακα πραγματικότητα μας.

Ας δούμε όμως την περίπτωση του χρόνου. Εμείς βλέπουμε μόνο το αποτέλεσμα ενός γεγονότος και όχι το αίτιο που τον προκαλεί, απλά διατυπώνουμε διάφορες 6 θεωρίες γιαυτό χωρίς όμως απτές αποδείξεις. Επομένως έχουμε τα εξης: ο χρόνος κατ’άλλους δεν θεωρείται 4η διάσταση αλλά τρόπος υπολογισμού του αποτελέσματος από την αιτία , ενώ κατ’άλλους είναι η διάσταση προς την οποία καμπυλώνεται το χωροχρονικό συνεχές.

Μια άλλη θεωρία λέει ότι προκαλείται από τη μάζα που προκαλεί με τη σειρά της το βαρυτικό πεδίο και στη συνέχεια την καμπύλωση. Καμμία όμως θεωρία σε κβαντικό επίπεδο που να ορίζει τι είναι χρόνος δεν υπάρχει. Επειδή τα κβαντικά υποσωματίδια κινούνται με σχετικές ταχύτητες του φωτός, όπως π.χ τα φωτόνια για τα οποία όπως είπαμε παραπάνω δεν υπάρχει διάκριση παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος, επομένως θα πρέπει να βρεθεί μια γέφυρα που θα ενώσει τις 2 θεωρίες την κβαντική για τον μικρόκοσμο και αυτή της σχετικότητας για τον μακρόκοσμο μαζί. Δεν μπορεί να έχουμε 1 μέτρο και 2 σταθμά. Δηλαδή άλλοτε να ισχύει το ένα και άλλοτε το άλλο... Η ανακάλυψη με αποδείξεις με ίχνη διέλευσης κάποιων υποθετικών σωματιδίων όπως είναι το βαρυτόνιο (που διαφεύγει σε άλλη διάσταση) και το ταχυόνιο(που ταξιδεύει σε υπερφωτεινές ταχύτητες) θα φέρει και την απαρχή στην αποκάλυψη του Αγίου Δισκοπότηρου της Φυσικής που είναι μια ενοποιημένη θεωρία των Πάντων. Οι ανάλογες προσπάθειες γίνονται στο Ευρωπαικό Κέντρο Ερευνών (CERN) στην Ελβετία με επιταχυντές σωματιδίων και επιχειρώντας υποατομικές συγκρούσεις με ταχύτητες κοντά στο 99.999999% του φωτός εξετάζοντας ταυτόχρονα(?) τα δημιουργούμενα σωματίδια, αλλά και σε άλλα ερευνητικά κέντρα όπως το FERMILAB στις ΗΠΑ και αλλού. Το γεγονός ότι η Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας μέρος της Γενικής, εφαρμόζεται υποατομικά μας υποδεικνύει ότι η σχετικότητα εφαρμόζεται στην Κβαντική η κβαντική όμως δεν εφαρμόζεται στην Γενική Θεωρία της Σχετικότητας και αυτό είναι ανακόλουθο. Αν όμως αποδειχθεί ότι υπάρχει το βαρυτόνιο σαν σωματίδιο κάτι σαν το φωτόνιο τότε θεωρία της βαρύτητας θα μπορεί να εξηγείται και με κβαντική ορολογία και αυτό είναι το ζητούμενο και από εκεί και πέρα όλα μπορεί να είναι πιθανά, όπως π.χ τα ταξίδια επιστημονικής φαντασίας, στον χρόνο η τα ταξίδια σε άλλους γαλαξίας που απέχουν εκατομμύρια έτη φωτός από την γη μας μέσω γεφυρών όπως είναι η θεωρητική γέφυρα Einstein-Rosen .

6. Συμπέρασμα:

H πραγματικότητα δεν είναι έτσι όπως την αντιλαμβανόμαστε. Είναι αλλοιώς και εμείς ζούμε μέσα στη δική μας πραγματικότητα. Το υπόλοιπο που υπάρχει εκεί δεν είναι αντιληπτό ούτε θα γίνει ποτέ από εμας τους ανθρώπους. Με κάθε νέο επίτευγμα και ανακάλυψη της κβαντικής φυσικής απλά αγγίζουμε το κέλυφος ενός άγνωστου πυρήνα που λειτουργεί σε άλλες διαστάσεις και όσο και να προσπαθήσουμε να αναπτύξουμε θεωρίες, δεν θα μπορέσουμε ποτέ με τις αισθήσεις μας να αντιληφθούμε τι υπάρχει εκεί που εμείς αισθανόμαστε σαν κενό. Οπως δεν μπορούμε να συμπεράνουμε για την πηγή μιας προβολής, που προέρχεται από περισσότερες διαστάσεις αυτών της προβολής