Τι είναι τα Eυαγγέλια;

Στη χριστιανική Εκκλησία ο όρος Ευαγγέλιο χαρακτηρίζει τα τέσσερα πρώτα βιβλία της Καινής Διαθήκης, τα οποία, σύμφωνα με την παράδοση, έγραψαν στην ελληνική γλώσσα ο Ματθαίος, ο Μάρκος, ο Λουκάς και ο Ιωάννης και διηγούνται τα γεγονότα της γέννησης, της ζωής και του θανάτου του Ιησού, εκθέτουν το περιεχόμενο του κηρύγματός του και τα κυριότερα δογματικά και ηθικά σημεία του χριστιανισμού. Τα τέσσερα Ευαγγέλια έγιναν πλήρως αποδεκτά από τις πρωτοχριστιανικές εκκλησίες και αποτελούν μέρος του κανόνα της Καινής Διαθήκης, ενώ μεταγενέστερα εμφανίστηκαν και άλλα μη κανονικά απόκρυφα συγγράμματα ως Ευαγγέλια. Ο όρος εὐαγγέλιον ή ευαγγέλιο σημαίνει «καλά νέα», «χαρμόσυνη είδηση», «χαρούμενη αγγελία» ωστόσο οι αναφορές και οι διτές ερμηνείες των κειμένων που περιλαμβάνονται στα Ευαγγέλια πολλές φορές δεν συνοδεύονται, όπως ισχύει και νοηματικά με αυτό που λέμε "καλά νέα" για την ΄κοινωνική συνοχή και την αδιατάραχτή συμβίωση σε πολυπολιτισμικές κοινωνίες.

Που βασίζεται όμως αυτή η «ανοιχτή» σε πολλές ερμηνείες μετάφραση των Γραφών; Έχει αιτία;

Τα Ευαγγέλια γράφτηκαν από πολλούς ανθρώπους, που μετέγραψαν, και πολλές φορές μετέδωσαν προφορικά, τις ευαγγελικές αφηγήσεις. Με την πάροδο του χρόνου, μετέτρεψαν αυτές τις αφηγήσεις, είτε αφαιρώντας εκείνα που η απάτη τους ήταν εξόφθαλμη, είτε προσθέτοντας κι οι ίδιοι κάτι, έτσι που σήμερα είναι πολύ δύσκολο να πούμε πότε και ποιος έγραψε τα κατά Ματθαίον, Μάρκον, Λουκάν και Ιωάννην ευαγγέλια και τι ακριβώς γράφτηκαν σ’ αυτά*.

Μια κοινωνική οπτική

Απο κοινωνιολογική άποψη, η θρησκεία, ως θεσμός μιας Πολιτείας,  υπηρετεί την ομαλή & αμοιβαία επωφελή συμβίωση των μελών της. Όλοι οι θεσμοί μιας πολιτείας οφείλουν να έχουν ως γνώμονα το ατομικό και συλλογικό συμφέρον όπως π.χ η αστυνομία οφείλει να προστατεύσει τα μέλη μιας κοινωνίας και να προσφέρει το αίσθημα ασφάλειας. Ομοίως και η Εκκλησία οφείλει να έχει ώς σκοπό, την αρμονική συμβίωση των μελών της κοινωνίας, οφείλει με το κήρυγμα της και τα δόγματα της, να εκθρέφει την αμοιβαία κατανόηση, την αγάπη, την αρμονία και συνοχή των μέλων μιας κοινωνίας. Συμβαίνει όμως να υπάρχει αμοιβαία κατανόηση και κοινωνική συνοχή όταν τα δόγματα της ορθόδοξης πίστης ή οι ερμηνείες τους, σε πολλές περιπτώσεις εκθρέφουν έμμεσα ρατσισμό και διχόνοια; 

Το παράδειγμα της Ορθοδοξης Εκκλησίας της Ελλάδας

Μόλις σήμερα εκπρόσωπος της Ιεράς συνόδου της Ελλάδας επικαλούμενος τα Ευαγγέλια καταδίκασε δημόσια τον πολιτικό γάμο ομόφυλων ζευγαριών. Ακόμα δεκάδες εκπρόσωποι της Εκκλησίας κήρυξαν ως διαστροφή χρησιμοποιώντας σκληρή γλώσσα προς ομόφυλόφιλους που διεκδικούν την εξίσωση τους στα πολιτικά δικαιώματα και αποτρέπεται ετσι η περαιτέρω περιθωριοποίηση τους.

Διττές Θεολογικές ερμηνείες ή Σκοπιμότητες;

Κατα την δική μας κοινωνιολογική οπτική οι διττές θεολογικές αναφορές και ανακολουθίες αποσκοπούν σε πολιτικές ή άλλου είδους σκοπιμότητες με αποτέλεσμα να ξεσπούν ερμηνευτικές διαμάχες διαχρονικά . Συγκεκριμένα

Σχετικά με τη Φύση του Θεού : Το ευαγγέλιο παρουσιάζει ποικίλες απόψεις για τη φύση του Θεού, οδηγώντας σε προφανείς αντιφάσεις. Ορισμένα εδάφια περιγράφουν τον Θεό ως φιλάνθρωπο, ενώ άλλα απεικονίζουν μια τρομακτική και εκδικητική θεότητα. Για παράδειγμα, ορισμένα εδάφια υποστηρίζουν την αγάπη, τη συγχώρεση και το γύρισμα του άλλου μάγουλου, ενώ άλλα τονίζουν την αυστηρή τήρηση των νόμων, συμπεριλαμβανομένων των σκληρών τιμωριών για παραβάσεις.

Παράδειγμα από τον Ευαγγελιστή Ματθαίο: Μακάριοι οι δημιουργοί της ειρήνης, γιατί αυτοί θα ονομαστούν γιοί του θεού (Ματθαίος V, 9). ενώ αναφέρεται επίσης : Δεν ήλθα να φέρω ειρήνη, αλλά ξίφος (Ματθαίος Χ, 34). Διαβάστε περισσοτερα

 Αν ήθελαν κάποιοι πολιτικοί ηγέτες της εποχής, να δικαιολογήσουν μια επεκτατική πολιτική κάλλιστα θα μπορούσαν να επικαλεστούν την δεύτερη ερμηνεία ώστε να δικαιολογήσουν και να επικυρώσουν με «θεϊκή έγκριση» κάποια πράξη βίας ή ένα πόλεμο. Π.χ Σταυροφορίες κ.α.  Η επίσημη θρησκεία με την πολιτεία συχνά ταυτίζονταν ή συνοδοιπορούν, όπως στην περίπτωση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, ενώ πιο συχνά τα δόγματα και οι ερμηνείες τους προσαρμόζονταν στις δεδομένες κοινωνικοπολιτικές περιστάσεις, κι εμείς σωστά αναρωτιόμαστε:

Τί είναι ο θεός αν δεν είναι Αγάπη;  Τιμωρός, εκδικητικός και ολίγον πολεμόχαρης;  Τι βολεύει να είναι;

Όλα ειναι Προκαθορισμένα ή ο ανθρωπος έχει Ελεύθερη Βούληση;

Οι έννοιες του προκαθορισμού και της ελεύθερης βούλησης αποτελούν αντικείμενο θεολογικών συζητήσεων για αιώνες. Ενώ ορισμένα εδάφια φαίνεται να υποδηλώνουν ότι τα πάντα είναι προκαθορισμένα, άλλα εδάφια τονίζουν την ανθρώπινη δράση και την ικανότητα να κάνει επιλογές. Θα έλεγε κάποιος δύσπιστος: Αν υπάρχει προκαθορισμός και η θεία δικαιοσύνη επικρατεί στο τέλος γιατί ματαιοπονούμε για την δογματική ακολουθία των Ευαγγελίων;  Θα μπορούσε η δήλωση μιας Προκαθορισμένης επικράτησης της Ορθόδοξης Χριστιανικής πίστης να θεωρηθεί ως μία μορφή «εκβιασμού» ώστε η δράση του υποκειμένου να εξυπηρετήσει το Σκοπό του δόγματος που «κηρύσσει» την τελική επικράτηση; Θα μπορούσε.. Άρα σ αυτή την περίπτωση και προκαθορισμός και ελεύθερη βούληση ταιριάζουν, και το δεύτερο υπηρετεί άξια το σκοπό του πρώτου.

Η ηθική ή ηθικολογία:

Σύγχρονα ζητήματα που αφορούν την ισότητα της γυναίκας, της διαφορετικότητας των ανθρώπων, τα ζητήματα προστασίας των παιδιών, την προστασία του περιβάλλοντος & των ζώων, της Φύσης γενικότερα μοιάζουν μη υπαρκτά ζητήματα ηθικής αναφοράς γιατί προφανώς και την εποχή που γράφτηκαν τα Ευαγγέλια δεν υπήρχε κάποια τέτοια ανάγκη μέριμνας αυτών των ζητημάτων. Αντίθετα της εποχή αναφοράς των Ευαγγελίων,  μια κατ’ επίφαση ηθική, που αντιμετωπίζει τους ανθρώπους διακριτά και βάση κριτηρίων, όχι ώς ίσους εξ ορισμού, ήταν αποδεκτή. Οι γυναίκες εξ ορισμού ήταν κατώτερες, η βία όχι κατακριτέα σε κάθε περίπτωση και ο Πόλεμος είχε και ιερό σκοπό αρκεί να υπηρετούσε το «σωστό» σκοπό.

  Αυτές και πολλές άλλες απορίες για τις αναφορές στα Ευαγγέλια καταδεικνύουν πόσο εύκολα μπορεί να ερμηνεύσει κάποιος τα κείμενα που αναφέρονται ως "Ιερά" άρα όχι αμφισβητίσιμα και να τους προσδώσει την αντίστοιχη αξία. Παράλληλα, αμφισημίες και παρερμηνείες γίνονται θεωρίες που εκκολάπτουν αυταρχικές συμπεριφορές, ρατσιστικά μηνύματα, που βλάπτουν ένα μέρος της κοινωνίας υπονομεύοντας την Ειρήνη και την συμφιλίωση με την «Ευλογία του Θεού» . 

Γιατί ασχολούμαστε εναγωνίως με την ερμηνεία του Ευαγγελίου;

Το ζήτημα της ερμηνείας των Ευαγγελίων θα μπορούσε να είχε απλά και μόνο θεολογική ή φιλοσοφική διάσταση εάν το κράτος και η Εκκλησία αποτελούσαν δύο διαφορετικά πεδία για την κοινωνική συμβίωση. Είναι γνωστό ότι στην Ελληνική κοινωνία, η «άποψη» της επίσημης Χριστιανικής Ορθόδοξης πίστης καθορίζει την άσκηση πολιτικής, επηρεάζει και καθορίζει την ψήφιση νομοσχεδίων και διαμορφώνει την κοινωνική πολιτική της Ελλάδας με ότι αυτό συνεπάγεται για όλους τους Πολίτες της που υπηρετούν ή όχι το δόγμα αυτό. Δυστυχώς, ο διαχωρισμός κράτους και Εκκλησίας δεν υπάρχει στην Ελλάδα όπως θα ήταν σωστό για μια συγχρονή πολιτεία που δεν μεριληπτεί εις βάρος μεγαλου μέρους των πολιτών της.