ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ ΜΕ ΑΝΟΙΧΤΟΥΣ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ

«Ψυχαγωγία για ανοικτούς ορίζοντες»

Στη σύγχρονη εποχή των ασθματικών ρυθμών ζωής ο ελεύθερος χρόνος είναι πολύτιμος για κάθε άνθρωπο. Πλέον, οι μορφές ψυχαγωγίας έχουν αναβαθμιστεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε να είναι συνυφασμένες με κάθε γούστο, μιας που είναι τόσο απαραίτητες αφού σύμφωνα με τον Λέων Τολστόι «Η δουλειά και η ευχαρίστηση θα πρέπει να εναλλάσσονται. Γεμίζουν τη ζωή μας χαρά, αν κι αυτό δεν ισχύει για κάθε δουλειά και για κάθε ευχαρίστηση.» Την επανάσταση όμως στην ψυχαγωγία έφερε το 1929 η τηλεόραση και ειδικά σήμερα που κατέχει κυρίαρχη θέση σχεδόν σε κάθε νοικοκυριό. Ως γνωστόν, ο άνθρωπος απέχει από άλλες δραστηριότητες αφιερώνοντάς της αρκετό χρόνο από την καθημερινότητά του. Σαφώς, διάφοροι παράγοντες διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο, προκειμένου να συναρπάσει τόσο πολύ το κοινό.

Πρώτον, η αλήθεια είναι ότι ψυχαγωγεί ανέξοδα με την προβολή εκπομπών ποικίλου ενδιαφέροντος που μπορεί να αφορούν αριστουργήματα της έβδομης τέχνης. Μ’ αυτό τον τρόπο, οι εκπομπές οδηγούν τον άνθρωπο σε ταύτιση με χαρακτήρες. Εκείνος όχι μόνο ξεφεύγει από την πραγματικότητα που πολλές φορές δεν είναι ευχάριστη αλλά και ονειροπολεί, αφού του δίνουν κίνητρο να αλλάξει τη ζωή του προς το καλύτερο. Επιπλέον, η τηλεόραση τον ενημερώνει γρήγορα για τις εξελίξεις και άρα τον συναρπάζει για συνεχή επαγρύπνηση ικανοποιώντας την ανάγκη του για πληροφόρηση. Έτσι, τα μηνύματα που προβάλλει εντυπώνονται γρήγορα και αποτελεσματικά στο μυαλό του χάρη στην εντυπωσιακή ταυτότητά της σε συνδυασμό ήχου και εικόνας.

Αξίζει να σημειωθεί ακόμα, ότι διαφωτίζει πολλά άτομα χάρη στα μορφωτικά ερεθίσματα που παρέχει προάγοντας τον πολιτισμό. Για την ακρίβεια, φέρνει τα άτομα σε επαφή μαζί του μέσα από εκπομπές με θέμα τα γράμματα, τις τέχνες και τις επιστήμες, όπως λογοτεχνικές εκπομπές που προωθούν λογοτεχνικά βιβλία. Φυσικά, το ενδιαφέρον ενός τηλεθεατή δε διεγείρεται μόνο από τα προαναφερόμενα αλλά και από το έναυσμα που του δίνεται σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή του στην πολιτική ζωή. Για παράδειγμα, μέσα από εκείνη μπορεί να παρακολουθεί τους πολιτικούς ηγέτες ή να βλέπει συνεδριάσεις που λαμβάνουν χώρα στο Κοινοβούλιο. Ωστόσο, η τηλεόραση δεν πρέπει να απομακρύνει το άτομο από άλλες δραστηριότητες και δη την ανάγνωση βιβλίων που οφείλει να παραμείνει στη ζωή του για τους παρακάτω λόγους.

Σε πρώτο βαθμό, ο ίδιος ο αναγνώστης κινητοποιεί τη φαντασία και τη δημιουργικότητά του και μετατρέπει την πληροφορία σε εικόνα. Σαφώς, οι εικόνες που σχηματίζει στο μυαλό του είναι συνισταμένη τόσο της φαντασίας του όσο των εμπειριών, των συναισθημάτων και του χαρακτήρα, κάτι που τις κάνει μοναδικές. Επιπρόσθετα, υψίστης σημασίας είναι η πρόκληση αυθεντικών συναισθημάτων και δη πηγαίας συγκίνησης που αναδύονται από την ανάγνωση ενός λογοτεχνικού έργου, Μ’ άλλα λόγια, ο αναγνώστης αποκομίζει χαρακτηριστικά που συμβάλλουν στον πλούτο του συναισθηματικού του κόσμου και στη διεύρυνση των εμπειριών του.

Συμπληρωματικά, ο κόσμος του βιβλίου βοηθά στην ανάπτυξη τόσο της πνευματικής εγρήγορσης με την έννοια της κρίσης και όχι της χειραγώγησης όσο και της ωριμότητας του αναγνώστη. Αναμφίβολα, πρόκειται για αρετές αναγκαίες για τη συμμετοχή του στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Εκτός αυτών, μέσα από την ανάγνωση έρχεται σε επαφή με ποιοτικές μορφές λόγου˙ επίσημου, προσεγμένου και ορθά διατυπωμένου, που διαμορφώνουν τη γλωσσική κουλτούρα και την παιδεία του.

Συμπερασματικά, η ψυχαγωγία είναι αυτή που μεταξύ άλλων καλλιεργεί πνευματικά τον άνθρωπο. Αναντίρρητα, το βιβλίο καλό είναι να μην περιθωριοποιείται από τη χρήση της τηλεόρασης χωρίς αυτό να σημαίνει την κατάργησή της. Ιδανικότερα, το άτομο οφείλει να την αντιμετωπίζει με κριτική σκέψη και πνευματικά θωρακισμένο. Όμοια, σ’ εκείνη είναι απαραίτητο να προωθείται η γλωσσική παιδεία μέσα από τηλεοπτικές σειρές, από διασκευή βιβλίων ή προώθησης υψηλού επιπέδου έργων με συνεντεύξεις συγγραφέων. Η αρμονική συνύπαρξη αυτώ των δύο πυλώνων ψυχαγωγίας υπόσχεται να οδηγήσει στη διεύρυνση των πνευματικών οριζόντων.