ΟΥΤΟΠΙΑ

Στη σύγχρονη εποχή της πληροφορίας και της κυριαρχίας της τεχνολογίας σημειώνεται σημαντική εξέλιξη μέσω των ηλεκτρονικών επιτευγμάτων της. Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης είναι αυτά που πρωταγωνιστούν και που με την οπτικοακουστική ταυτότητά τους σαγηνεύουν και επηρεάζουν τους δέκτες τους. Εκεί, βρίσκεται ο ύμνος και η πηγή της είδησης, αφού κανείς έρχεται σε επαφή με την παγκόσμια και έγκυρη ειδησεογραφία, με ποικίλα γεγονότα που οδηγούν στην πρισματική θεώρηση των πραγμάτων. Μετά απ’ αυτά, αξίζει να σημειωθούν οι παράγοντες οι οποίοι καθορίζουν τη λειτουργία των μέσων αυτών.

Η αλήθεια είναι ότι ιδιαίτερο ρόλο παίζει το πολίτευμα και η μόρφωση. Αρχικά, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης εξαρτώνται από την ύπαρξη ή μη δημοκρατικού πολιτεύματος. Αιτία αυτού είναι ότι η δημοκρατία συνιστά το πολίτευμα που θεμελιώνεται στην ελευθερία ιδεών και την πολυφωνία. Φυσικά, η έκφραση ενός ανθρώπου επηρεάζεται σημαντικά και από το μορφωτικό επίπεδο του λαού. Ας μην ξεχνάμε, ότι τόσο ο γνωστικός όσο και ο πολιτιστικός τους ρόλος δίνει τα απαραίτητα εφόδια για την (περιγραφική) εξωτερίκευση των σκέψεων ή των συναισθημάτων.

Παράλληλα, κρίνεται αναγκαία η αποδέσμευση από συμφέροντα τόσο οικονομικών όσο και πολιτικών κύκλων ισχύος. Αναντίρρητα, τα συμφέροντα είναι εκείνα που κρατούν δέσμιους τους ανθρώπους και αποτελούν τροχοπέδη στην προσέγγιση της αλήθειας και της αντικειμενικότητας. Επιπρόσθετα, οι δυνατότητες των νέων τεχνολογιών , όπως το ότι είναι εύληπτα και φαντασμαγορικά, δίνουν ώθηση στα ΜΜΕ. Καταλήγοντας, δεδομένης της παρούσας κατάστασης δεν προκαλεί εντύπωση η παρουσία των εξής αρνητικών συνεπειών.

Σε πρώτο βαθμό, η παραπληροφόρηση δεν κλονίζει μόνο τον αντικειμενικό ρόλο που θα έπρεπε να έχουν αλλά και το δημοκρατικό πολίτευμα. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να αφορά ένα κόμμα που δε σέβεται αλλά χειραγωγεί τους πολίτες μέσα από την προπαγάνδα. Μ’ αυτό τον τρόπο, καταλύονται οι δημοκρατικοί θεσμοί και καταδικάζεται το δημοκρατικό πολίτευμα θεμελιώνοντας τον φανατισμό. Επιπλέον, γίνεται λόγος για κακή χρήση της γλώσσας που συνεπάγεται την υπονόμευση της γλωσσικής κουλτούρας. Δηλαδή, τα μέσα αυτά συνιστώντας αυθεντία αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση και οδηγούν τους δέκτες σε υιοθέτηση γλωσσικών σφαλμάτων, λεξιπενία και κρίση γλώσσας.

Όμοια, όταν γίνεται επιλεκτική παρουσίαση πληροφοριών, προκύπτει όχι μόνο αποπροσανατολισμός αλλά και χειραγώγηση των δεκτών. Τέλος, γίνεται όλο και πιο έντονο το τεχνολογικό χάσμα μεταξύ αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών που οι τελευταίες προσπαθούν να αποκτήσουν τις δυνατότητες των πρώτων που έρχονται σε αντίθεση με τον τρόπο ζωής τους (πολιτιστικές, κοινωνικές ανισότητες).

Συμπερασματικά, διαπιστώθηκε πως είναι αδύνατον ο άνθρωπος και η κοινωνία να μην επηρεάζονται από την τέταρτη εξουσία. Σαφώς, στέκεται ουτοπική κάθε προσπάθεια του ανθρώπου να ξεφύγει από τα μέσα και τον τρόπο ενημέρωσης της εποχής του. Οπωσδήποτε, όμως, οφείλει να περιφρουρηθεί με κριτική ικανότητα, ώστε να μετατρέψει την τέταρτη εξουσία σε μοχλό για την αναγέννηση και όχι για την καταστροφή του. Επιλογικά, όπως υποστήριξε ο Γιώργος Γραμματικάκης «Το δίλημμα οθόνη ή χαρτί είναι λοιπόν μια λεπτομέρεια, που συναρτάται με την όλη εξέλιξη της ζωής και των συντεταγμένων της. Έτσι, παύει να είναι δίλημμα τεχνικό. Αφορά το κρίσιμο ερώτημα για το πού σταματούν τα όρια της τεχνολογικής έκρηξης και πού αρχίζουν τα δικά μας. Αφορά, δηλαδή, ό,τι παλαιότερα ονομάζαμε αξίες.».