ΛΕΒΙΣΙ:ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ

Λίγα χιλιόμετρα νότια της Μάκρης , στο νοτιοδυτικό άκρο της Τουρκίας βρίσκεται το χωριό Λεβίσι, ή kayakoy στα Τούρκικα, ή "το Χωριό φάντασμα" για αρκετούς. Το χωριό εγκαταλήφθηκε το 1922 απο τους Ελληνες την Μικράς Ασία και έκτοτε μένει έρημο και σχεδόν εγκαταλελειμμένο απο μόνιμους κατοίκους καθώς αρκετές προσπάθειες μετεγκατάστασης απέβηκαν άκαρπες για πολλούς ίσως και για ανεξήγητους λόγους.

Το Λιβίσι ( αρχαία Καρμυλησσός ) κατοικήθηκε από την αρχαιότητα ενώ είχε έντονη παρουσία Ελλήνων από την βυζαντινή εποχή και μέχρι το 1923, όταν άρχισε η αντίστροφη μέτρηση που οδήγησε τους ευτυχισμένους κατοίκους του σε αναγκαστική φυγή ( πολλοί πήγαν στην Νέα Μάκρη Αττικής και άλλοι στην Εύβοια ). Περίπου 6500 Έλληνες και 500 Τούρκοι ήταν οι μόνιμοι κάτοικοι του χωριού μέχρι την αναγκαστική φυγή των Ελλήνικών πλήθυσμών.

Μόλις έφυγαν οι Έλληνες απο το Λεβίσι, πήγαν να κατοικήσουν ανταλλάξιμοι τούρκοι από τη Θεσσαλονίκη και την Καβάλα ( οι περισσότεροι γεωργοί ),αλλά επειδή δεν βρήκαν αρκετό χώρο να καλλιεργήσουν ( επειδή η πεδιάδα του Λιβισίου είναι μικρή ) την εγκατέλειψαν ,σύμφωνα με την Κα Δαμιανού, και έτσι δημιουργήθηκε ο μύθος του «χωριού φάντασμα». Γενικά όμως, υπήρχαν και διάφοροι θρύλοι σχετικά με την εγκατάληψη του χωριού, όπως ότι οι Ελληνες έφυγαν και άφησαν πίσω τους, κατάρα να εμφανίζονται φαντάσματα στους δρόμους.

Τα τελευταία χρόνια ο χώρος ο χώρος ανακηρυχθηκε ώς αρχαιολογικός και έγινε έχει πόλος έλξης πολλών επισκεπτών ανοίγοντας μία μεγάλη συζήτηση ώς προς Το πως θα "αξιοποιηθεί" το εγκαταλειμμένο, αλλά ιστορικό, αυτό χωριό ώστε αποτελέσει ενα μνημείο μνήμης και για τους δύο Λαούς. Διάφορες προσπάθειες αξιοποίησης απο το επίσημο Τουρκικό κράτος δεν προχώρησαν οπότε το χωριό κινδυνεύει με ολική κατάρρευση αν δεν γίνουν κάποιες στοιχειώδης εργασίες αναστήλωσης.

Το 2019 ειχα την τύχη να επισκεφτώ κι εγώ το χωριό, μια εμπειρία που θα μου μείνει αξέχαστη, όχι μόνο λόγο της μακρινής σχέσης με την περιοχή αλλά και εξαιτίας της αναβίωσης ενός τρόπου ζωής που εχει βαθιές ρίζες με την δική μας παράδοση. Λίγα λόγια απο αυτή τη σύντομη επίσκεψη ίσως δώσουν μία εικόνα για τα συναισθήματα και τις σκέψεις που μπορεί να κάνεις όταν βρεθείς απο κοντά σε αυτόν τον χώρο.

Την πρώτη μέρα της επίσκεψης μας στην περιοχή Φετίγιε - kayakoy ή λεβίσι, προσπαθήσαμε να προσανατολιστούμε καθώς γύρω μας βλέπαμε κυρίως ερείπια και μικρά μισοχαλασμένα δρομάκια φτιαγμένα απο βότσαλο θαλάσσης. Η κύρια είσοδος του χώριου γινόταν εμφανής μόνο λόγω των μικρών τουριστικών πάγκων με διάφορα σουβενίρ. Είχαμε την τύχη να βρούμε ενα μικρό χάρτη του χωριού με τα κύρια δημόσια κτήρια Σχολείο, Εκκλησία κτλ αλλά και με μερικές αρχοντικές κατοικίες που κατάφεραν να μείνουν σε σχετικά καλή κατάσταση. Ο πορεία μας άρχισε κατευθυνόμενοι προς το Ταξιάρχη, στην Μεγάλη Πλατεία του χωριού που βρισκόταν σε ενα απο τα ψηλότερα σημεία του χωριου

Δύσκολη η ανάβαση προς το Ταξιάρχη, μια πορεία σε δρόμακια γεμάτο χαλάσματα. Στη διαδρομή άλλοτε συναντούσες πολλά μικρά σπίτια με στενούς και μικρούς χώρους και αλλοτε μεγάλα διόροφα με μεγάλες αυλές και ευρύχωρα δωμάτια. Σε όλα θα έβλεπες μέσα ενα μικρό ή μεγάλο φουγάρο απο τζάκι , αυτοσχέδια κανάλια για τους χώρους προσωπικής υγιεινης και πολλούς μισογκρεμισμένους τοίχους . Η Αυλή του Ταξιάρχη έμοιαζε με πλατεία ή προαύλιο χώρο εκδηλώσεων . Αρκετές αγιογραφίες, τα μάρμαρα και οι Τοίχοι του ιερού παρέμεναν όρθια με ελάχιστες φθορές. Εντυπωσιακό να φαντάζεσαι ότι εκεί κάποτε μαζεύοντας όλοι οι κάτοικοι του χωριού αποτελώντας παράλληλα ενα τόπο συνάντησης και φιλίας.

Με λίγη φαντασία όλα έμοιαζαν να αναβιώνουν στα μάτια σου...οπότε συνεχίσαμε το οδοιπορικό προς την επόμενη εκκλησία του χωριού την Κάτω Παναγιά. Η ΚατωΠαναγιά βρισκόταν στο άλλο του χωριού , εκεί που μάλλον ήταν η "φτωχογειτονιά" του χωριού, μία απο τις πιο καλοδιατηρημένες εκκλησίες του χωριού που δυστυχώς δεν ηταν προσβάσιμη στον κόσμο και απαγορευόταν ρητώς η προσέγγιση εντος του χώρου.

Το οδοιπορικό έκλεισε μοναδικά, χάρη στον εναν και μοναδικό Ξεναγό του Χωριού τον Οκάι. Ο Οκάι κατάφερε να αναπαλαιώσει ενα απο τα μικρά διόροφα σπιτάκια του χωριού και θα διατηρήσει σε άριστη κατάσταση διάφορα αντικείμενα, έπιπλα, εργαλεία και τμήματα του χώρου που είχαν σε χρήση κάποιοι απο τους Τούρκους κάτοικους που παρέμειναν στο χωριό και μετά την απομάκρυνση των Ελλήνων κατοίκων. Οι ξύλινες πόρτες που χώριζαν τα δωμάτια είχαν ακόμα τις μεταλλικές κλειδαριές και τα πόμολα όπως τότε. Τα εργαλεία για το κλάδεμα και τα μαστορέματα, τα μαγειρικά σκευή ώς και κάποια έπιπλα σε έβαζαν ακόμα πιο έντονα στην ατμόσφαιρα του χωριού όπως όταν ηταν όλοι εκει μαζί. Πραγματικά αξίζε η ξενάγηση στο σπίτι του Οκαι και εύχομαι να συνεχίζει και σήμερα, με την ίδια αγάπη, την αναβίωση του χωριού. Κλείσαμε την ξενάγηση με μία ευχή , ντόπιοι και ξένοι να κάνουμε ότι μπορούμε, να επικοινωνήσουμε την επιθυμία μας το χωριό να πάρει ζωή και να αναβιώσει μέσω αυτού και η φιλία των λαών μας.