Η «ΤΕΛΕΙΟΤΗΤΑ» ΤΩΝ SOCIAL MEDIA: ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ ΚΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ

Ας ξεκαθαρίσουμε πως η πραγματική ζωή βρίσκεται εκεί έξω κι όχι πίσω από φωτεινές οθόνες, επεξεργασμένες φωτογραφίες και ψεύτικα χαμόγελα. Ζούμε στην εποχή της τεχνολογίας. Του γρήγορου και του εύκολου.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης – ή αλλιώς social media – εισχώρησαν τόσο ξαφνικά και δυναμικά στις ζωές και την καθημερινότητα όλων μας που έγιναν η προέκταση μας. Ο ήχος της κάθε ειδοποίησης μοιάζει τόσο ελκυστικός που μας κάνει να διακόψουμε οποιαδήποτε δραστηριότητα προκειμένου να ελέγξουμε τι συμβαίνει στο «προφίλ» μας.

Από την εποχή που ο άνθρωπος απέκτησε αντίληψη, στόχος του ήταν να ελκύει τα άτομα που τον περιβάλαν. Η καταναλωτική φύση του τον έκανε να θέλει όλο και πιο πολλά κι έτσι δημιούργησε ανάγκες πλασματικές, οι οποίες με την πάροδο του χρόνου αυξήθηκαν όλο και πιο πολύ. Αυτό πυροδοτήθηκε ακόμη περισσότερο με την καθημερινή χρήση των social media.

Φτάσαμε λοιπόν σε ένα σημείο να μας ενδιαφέρει πολύ περισσότερο η εικόνα που θα προβάλλουμε για τον εαυτό μας παρά η πραγματική ζωή· το πώς θα ζήσουμε, πώς θα γίνουμε καλύτεροι, οι διαπροσωπικές μας σχέσεις κι η αληθινή επαφή. Δημιουργήσαμε παράλληλες ζωές, πλασματικούς κόσμους και βουλιάζουμε σ’ αυτούς ολοένα και περισσότερο. Γιατί; Γιατί είναι ένας τρόπος να ξεφύγουμε από την πραγματικότητα, από τις υποχρεώσεις της καθημερινότητας, από την ανιαρή ζωή μας, από σχέσεις και καταστάσεις που δεν μας γεμίζουν, αλλά δεν προσπαθούμε να το αλλάξουμε.

Προβάλλουμε πτυχές του εαυτού μας και της ζωής μας που δεν μας αντιπροσωπεύουν· μια ζωή που θα θέλαμε να έχουμε, αλλά δεν έχουμε. Μετράμε τους φίλους μας σε αιτήματα φιλίας, επιθυμούμε τον μέγιστο αριθμό αντιδράσεων στις αναρτήσεις μας – κι αν δεν έχουμε το προσδοκώμενο, απογοητευόμαστε. Δημιουργούμε ιδανικά σκηνικά και καταστάσεις για μια «τέλεια» δημοσίευση.

Αυτή η «τελειότητα» έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας. Τέλεια κι ονειρεμένα ταξίδια, τέλειοι γονείς, τέλειες σχέσεις και φιλίες, τέλειες οικογένειες που αν τις έβλεπε κανείς θα τις ζήλευε και θα νόμιζε πως είναι βγαλμένες από κάποια διαφήμιση. Κι όταν το ίντερνετ κλείσει κι αναγκαστούμε να επιστρέψουμε στην πραγματικότητα, τότε τι από όλα αυτά μένει;

Οι επιπτώσεις στην υγεία μας

Τα social media σε βάζουν σε έναν διαρκή και μάταιο αγώνα να διατηρήσεις μια συγκεκριμένη εικόνα για τον εαυτό σου και τη ζωή σου. Έχεις αναρωτηθεί όμως πόσα από αυτά που βλέπουμε καθημερινά στο Instagram και το Facebook αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα;

Πόσοι ανεβάζουν φωτογραφίες ή βίντεο κάνοντας δουλειές του σπιτιού, πηγαίνοντας σούπερ μάρκετ, εξουθενωμένοι από τις απαιτήσεις της καθημερινότητας και της εργασίας τους;

Ο εγκέφαλός μας, συνειδητά ή ασυνείδητα, δεν επεξεργάζεται αυτό που βλέπει, αν είναι εικονικό ή ρεαλιστικό. Θεωρούμε λοιπόν, πως αφού το βλέπω, έτσι είναι. Με λίγα λόγια, η συναρπαστική εικόνα που βλέπεις ή θέλεις να διατηρήσεις για τον εαυτό σου είναι δύσκολο να διατηρηθεί και στην πραγματική ζωή.

Όσο περισσότερο χρόνο ξοδεύουμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ρίχνοντας κλεφτές ματιές στις ζωές των άλλων και προσπαθώντας να δημιουργήσουμε το «τέλειο» και ιδανικό προφίλ για μας, τότε είναι πολύ πιθανό να εμφανίσουμε κάτι από τα παρακάτω:

• Άγχος

• Κατάθλιψη

• Εθισμός

• Αίσθημα κοινωνικής σύγκρισης

• Ανησυχία για αποδοχή

• Αποσύνδεση από την πραγματικότητα

• FOMO (Fear of Missing Out), αίσθημα του να μένω εκτός

• Διαταραχή με την εικόνα του σώματος

• Μοναξιά και χαμηλή αυτοεκτίμηση

• Συνεχής σύγκριση με τις ιδανικές αλλά συχνά μη ρεαλιστικές εικόνες των άλλων

Τρόποι αντιμετώπισης

Η ενημέρωση, η πρόληψη αλλά και η έγκαιρη παρέμβαση μπορούν να μειώσουν τις αρνητικές επιπτώσεις και να ενισχύσουν μια υγιή, ισορροπημένη σχέση με τον ψηφιακό κόσμο.

Η θέσπιση χρονικών ορίων, το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον μπορούν να βοηθήσουν. Επιπλέον, δραστηριότητες εκτός διαδικτύου προσφέρουν ρεαλιστικές πηγές χαράς και σύνδεσης.

Θυμήσου! Αυτό που προβάλλεται στα social media τις περισσότερες φορές δεν είναι πραγματικό. Θα δεις αυτό που θέλει ο άλλος να δεις και να μάθεις για τη ζωή του. Θα σε αφήσει να εισβάλλεις στον κόσμο του μέχρι το σημείο που ο ίδιος θέλει.

Πέρα από τις όμορφες κι ευτυχισμένες στιγμές, υπάρχουν οι δύσκολες κι οι δυσάρεστες – είναι κι αυτό μέσα στη ρεαλιστική ζωή. Κανείς όμως δεν θα το προβάλλει.

Ας αποσυνδεθούμε από τον πλασματικό κόσμο κι ας συνδεθούμε και πάλι στην πραγματική ζωή. Με πραγματικούς ανθρώπους, αληθινές σχέσεις και συναισθήματα.

Πηγές:

• Social media: πραγματική ζωή vs εικονικής πραγματικότητας, Θεοδώρα Καραδαγλή, 3 Μαρτίου 2019, offlinepost.gr

• Social Media: Εθισμός στην τελειότητα, Ζωή Κρυώνη, 28 Σεπτεμβρίου 2023, psychology.gr

• Social Media: η επιρροή τους στην ψυχική υγεία μας, 7 Φεβρουαρίου 2025, TherapyPlan.gr

• Social Media και ψυχική υγεία, clicktotherapy.gr

• Η σχέση μεταξύ social media και Ψυχικής υγείας: Επιπτώσεις και στρατηγικές πρόληψης, clicktotherapy.gr