Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ

Μια εικόνα ισούται με χίλιες λέξεις. Τι γίνεται όμως όταν αυτές οι χίλιες λέξεις δεν ισούνται με την εικόνα; Η εποχή μας είναι εκείνη που απαντά στο ερώτημα αυτό, αφού σήμερα περισσότερο από ποτέ ο εξωτερικός κόσμος υπερέχει του εσωτερικού, γεγονός το οποίο δε θα μπορούσε να μην επηρεάσει και την ενημέρωση. Αναμφίβολα, σήμερα ζούμε στην εποχή της εικόνας, όπου το «εἶναι» της αρχαίας Ελλάδας αντικαταστάθηκε από το «φαίνεσθαι» της σύγχρονης. Συνεπώς, η πληροφόρηση επηρεάζεται μεγάλο βαθμό από την εικόνα, η οποία επιφέρει πολλαπλά αρνητικά αποτελέσματα στον σχηματισμό της δημοσίας άποψης.

Η αλήθεια είναι ότι ο ρόλος της στην ενημέρωση είναι ιδιαίτερος. Αρχικά, η εικόνα περιλαμβάνει χρώματα, σχέδια και μία ευρύτερη ποικιλία, η οποία είναι ικανή να προωθεί τα κατάλληλα – σε κάθε περίπτωση – μηνύματα. Με άλλα λόγια, διαθέτει μία διαφορετική δυναμική και αξιοποιώντας τις τεχνικές αυτές ασκεί ισχυρή πειθώ˙ πιο ελκυστική. Επιπλέον, βοηθά στην κατανόηση ενός γεγονότος και προσδίδει ζωντάνια στην είδηση, από τη στιγμή που ο άνθρωπος βλέπει σε πραγματικό χρόνο όσα οι ειδήσεις περιγράφουν. Για παράδειγμα, στην περίπτωση μίας φωτιάς «ενεργοποιείται» κανείς γρηγορότερα και αντιλαμβάνεται καλύτερα τη σοβαρότητα του θέματος, όταν του παρέχεται και οπτικό υλικό. Τέλος, η εικόνα μπορεί να διεγείρει ευκολότερα τα συναισθήματα του δέκτη σε σχέση με μία γραπτή ή προφορική είδηση. Ενδεικτικά, λοιπό, σε μία εμπόλεμη κατάσταση τα άτομα ευαισθητοποιούνται περισσότερο αν δουν ένα μονό δακρυσμένο παιδί παρά αν ακούσουν τι συνέβη.

Από την άλλη πλευρά βέβαια, αξίζουν να σημειωθούν οι συνέπειές της αναφορικά με τη διάπλαση του «πιστεύω» των πολιτών. Δυστυχώς, πολλές φορές η εικόνα προβάλλει αποκλειστικά τον εξωτερικό κόσμο και οι άνθρωποι δεν καταφέρνουν να διεισδύσουν και να απομονώσουν (σ)την πραγματική ουσία της είδησης. Για να γίνω πιο σαφής, οι δημιουργοί της επιθυμούν να παραπλανήσουν τον κόσμο και μέσα από εκείνη να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη, ώστε να παρουσιάσουν μία είδηση που συχνά ικανοποιεί τα δικά τους συμφέροντα. Έτσι, αναδεικνύεται το «φαίνεσθαι», ενώ παράλληλα δημιουργούνται και στερεοτυπικά πρότυπα. Άλλωστε, ολοκληρώνοντας, δεν είναι λίγες και οι φορές που η εικόνα υφίσταται σχεδόν καθολική επεξεργασία, με αποτέλεσμα να στρεβλώνει εντελώς την αλήθεια.

Συμπερασματικά, σε μία εποχή της εξέλιξης η εικόνα κυριαρχεί και εκμεταλλευόμενη τα ηλεκτρονικά μέσα δεσπόζει. Θα ήταν ουτοπική κάθε προσπάθεια ο άνθρωπος να ξεφύγει από την τεχνολογία των ημερών του. Στον αντίποδα όμως, καλό θα ήταν σε πρώτο βαθμό να προσυπογράψει την παρουσία της και φυσικά να ενστερνιστεί μία κριτική σκέψη, ώστε η θέση της εικόνας να είναι πραγματικά ωφέλιμη για την κοινωνία.