Η ΕΚΒΑΡΑΘΡΩΣΗ ΤΟΥ ΧΟΡΟΥ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΞΕΚΙΝΑΕΙ ΑΠΟ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

Ο χορός στην Ελλάδα ίσως να μην ευδοκιμήσει και ποτέ τελικά, αφού οι ρίζες του είναι επιφανειακές.

Ποιος είμαι εγώ; Εγώ είμαι ο δάσκαλος με πολυετή εμπειρία, σπουδές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό πάνω στο χορό, με εξειδίκευση, με δίκτυο γνωριμιών στο χορό, με εμπειρία σε δουλειές σε θέατρο, σε ταινίες και σε σχολές χορού - ένας δάσκαλος ο οποίος δεν συμφωνεί με τις πρακτικές που ακολουθούν πολλοί φίλοι του σχολάρχες και που θέλει να μοιραστεί την πικρία για το μέλλον της τέχνης που τόσο αγαπά.

Είναι αλήθεια ότι ο χορός στην Ελλάδα ποτέ δεν έμοιασε στο West End της Μεγάλης Βρετανίας και στο Broadway της Αμερικής. Έγιναν ακόμα και προσπάθειες με τα ριάλιτι σόου χορού ώστε να προσεγγίσει ο χορός τις νεανικές ηλικίες και τις μεγαλύτερες (γιατί όχι;) μέσω της τηλεόρασης, όπως εμείς οι πιο παλιοί που είχαμε εικόνες από τις χορογραφίες στις παλιές ελληνικές ταινίες του μεγάλου Φώτη Μεταξόπουλου, ή από τον Τζον Τραβόλτα και τον Μάικλ Τζάκσον, και ξεκινήσαμε. Μέσω της τηλεόρασης έγιναν μόδα και μας έβαλαν μέσα στις αίθουσες χορού. Πλέον έχουμε το tik tok. Η μετά-covid εποχή τα άλλαξε όμως όλα.

Ίσως κάποιοι παλιοί δάσκαλοι και μαθητές να θυμούνται πως οι σχολές χορού είχαν σκοπό και το ήθελαν να προαχθεί ο χορός. Τι ήταν ο χορός τότε; Οι κινήσεις και η τεχνική, το θέαμα, η πρόοδος των παιδιών μας, η χαρά τους να φορέσουν τη στολή και να χορέψουν μπροστά στους γονείς και φίλους τους και αργότερα επιχειρηματικά να κάνουν οι σχολάρχες μια όμορφη διαφήμιση για να αναδείξουν την εξέλιξη και των δασκάλων τους και των μαθητών τους, αλλά και της σχολής. Κάθε χρόνο η σχολή προσπαθούσε με αυτόν τον τρόπο να ξεπερνά τον εαυτό της. Αυτό σήμαινε όμως ότι τα παιδιά θα εργάζονταν κάθε χρονιά περισσότερο σε τεχνική, βηματολόγιο, ρυθμό κλπ και θα εξελίσσονταν. Πλέον το ποσοστό επιτυχημένης παράστασης πέφτει. Οι περισσότερες σχολές βγάζουν εύπεπτες παραστάσεις γρήγορα-γρήγορα τις οποίες δεν έχουν δουλέψει, καθώς επιλέγουν να κάνουν επιδείξεις και μέσα στη σχολική χρονιά (πχ τα Χριστούγεννα) για να κρατήσουν τους πελάτες.

Οι παραστάσεις γίνονται κάθε χρονιά, αντί ανά δύο έτη, και σε μικρά θέατρα, πρόχειρα, χωρίς να υπάρχει στόχος τα παιδιά να απολαύσουν το μεγαλείο μιας επαγγελματικής παράστασης, άρα και τον κόπο και την κούραση για να βγει. Έτσι οι παραστάσεις μετατρέπονται σε επιδείξεις και τις περισσότερες φορές χωρίς ποιότητα και περιεχόμενο - μια απλή επιφανειακή παρουσίαση για να βγάλουμε ένα μηνιάτικο παραπάνω.

Έχουμε εμπορευματοποιήσει τόσο την τέχνη μας, που την έχουμε καταστρέψει.

Αν το δούμε οικονομικά, επιχειρηματικά και καπιταλιστικά, οι σχολές καλά κάνουν πλέον και οργανώνουν πολλές δραστηριότητες μέσα στη χρονιά για τους μαθητές τους, ώστε να καταφέρουν να αποκομίσουν έσοδα και ίσως να βγάλουν περισσότερα από το προηγούμενο έτος. Έτσι λοιπόν, παράσταση τα Χριστούγεννα, παράσταση ή πάρτι τις Απόκριες, εξετάσεις το Μάιο (ακόμα και άτυπες, χωρίς κάποιο επίσημο φορέα να τις διεξάγει - έσοδα τα οποία θα τα λάβει μόνη η σχολή) παράσταση το καλοκαίρι, ακόμα και σε ένα μικρό δημοτικό ή σχολικό θεατράκι, και φυσικά διαγωνισμοί καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Μπορείτε να μετρήσετε κι εσείς πόσα έξοδα μαζεύονται για τους γονείς και τους μαθητές μαζί με τα δίδακτρα; Γιατί και τα δίδακτρα διατηρούνται και ίσως να ανεβαίνουν στις περισσότερες σχολές, που δεν μπορούν να συντηρήσουν τις τάξεις και τους δασκάλους.

Μάλιστα, ένα μεγάλο κομμάτι της σχολικής χρονιάς είναι οι διαγωνισμοί χορού, όπου οι μαθητές έχουν πλέον μια ειλικρινή ευκαιρία να αποδείξουν ότι μπορούν, ότι έχουν εξελιχθεί και ότι δουλεύουν με τον εαυτό τους. Όμως, οι διαγωνισμοί πλέον είναι πάρα πολλοί και αυτοί έχουν να κάνουν με το δίκτυο γνωριμιών των σχολαρχών - κάτι που δείχνει για άλλη μία φορά ότι στη χώρα μας δεν υπάρχει αντικειμενική αξιολόγηση και εκτίμηση της προσπάθειας. Καμία προαγωγή λοιπόν, με αποτέλεσμα λίγες και συγκεκριμένες σχολές κάθε χρονιά να διακρίνονται σταθερά υψηλότερα.

Είτε η σχολή ανήκει στην ‘Ενωση, είτε στο Σύλλογο, είτε πουθενά, παρατηρείται οι σχολάρχες να προτιμούν το φαίνεσθαι (και τα χρήματα) χωρίς να δίνουν σημασία στον ανθρώπινο παράγοντα. Τάξεις με αναμεμειγμένες ηλικίες και επίπεδα χωρίς συνοχή, μαθήματα που δεν έχουν ουσία και γίνονται απλά επειδή τα ζητούν μερικά παιδιά. Οι δάσκαλοι έρχονται σε δεύτερη μοίρα, καθώς γίνονται εκτελεστικά όργανα της διεύθυνσης, που είναι εκτελεστικά όργανα των γονέων, που είναι εκτελεστικά όργανα των παιδιών τους. Μα εμείς διδάσκουμε στα παιδιά τη συνέπεια και την πειθαρχεία στη ζωή τους. Τα παιδιά όμως πρέπει να είναι ευχαριστημένα 1. με το δάσκαλο, 2. τη χορογραφία, 3. τον τρόπο διδασκαλίας, 4. τη μουσική που επιλέγει ο δάσκαλος, 5. με το πώς φαίνεται ο δάσκαλος, 6. με το αν η σχολή είναι μεγάλη ή μικρή, 7. με το αν η σχολή θα κάνει παράσταση, 8. με τη στολή που θα πρέπει να φορέσει, 9. με τα στυλ χορού που έχει η σχολή. “Ό,τι θέλει το παιδί”.

Αυτό ακούμε: “Ο,τι θέλει το παιδί”, “θα κοιτάξω τα παιδιά”. Λες και ξέρουν τα ίδια τα παιδιά τι θέλουν και πώς είναι πραγματικά ο χορός.

Σε μία σχολή που σέβεται τον εαυτό της, ο σχολάρχης επιλέγει τον δάσκαλο μετά από αξιολόγηση σε μάθημα και μέχρι εκεί. Πόσο σωστό είναι να δίνουμε τη δυνατότητα της απόφασης του προσωπικού μας και των συνεργατών μας στα χέρια των παιδιών; Παιδιών που μάλιστα μπορεί να σταματήσουν στη μέση της χρονιάς. Η σχολή φέρει την αξιοπιστία. Η σχολή λοιπόν θα επιλέξει τους συνεργάτες της όπως το αποφασίζει. Η αξιοπιστία και ο επαγγελματισμός κρίνεται από το προφίλ των καθηγητών της σχολής.

Αυτή η πελατοκεντρικότητα των επιχειρήσεων είναι που θα φέρει σιγά-σιγά και το τέλος τους.

-Τελικά για ποιον γίνεται όλο αυτό;

-Τελικά γίνεται μόνο για τις σχολές. Είναι ο τρόπος που θα μπορέσουν να επιβιώσουν.

Τα ερωτήματα που προκύπτουν όμως για την τέχνη μας:
Τελικά ο χορός μένει στο ίδιο επίπεδο;
Εξελίσσεται στη χώρα μας;

Βλέπουμε χορογραφίες στο Tik Tok και τις συγκρίνουμε με χορογραφίες από μεγάλες παραστάσεις και διαγωνισμούς (κυρίως του εξωτερικού) - κάπως έτσι βλέπουμε και το επίπεδο της μάθησης στη χώρα μας. Τα ταλέντα είναι ελάχιστα και μειώνονται κάθε χρονιά είτε λόγω ηλικίας και σχολικής σταδιοδρομίας είτε λόγω ανταγωνισμού ή λόγω των πολλών χρηματικών απαιτήσεων που ξεζουμίζουν τους γονείς και τους μαθητές. Στο τέλος, αντί να προαχθεί η χαρά του χορού όπως τη γνωρίσαμε εμείς οι παλιότεροι, προάγεται η πελατοκρατία και όχι η άνθιση. Ποιος θα συνεχίσει τον χορό όπως τον ξέραμε;

Με βαθιά θλίψη παρατηρώ ότι το μπαλέτο υποχωρεί στη χώρα μας, όσο περνά ο καιρός.

Με βαθιά θλίψη παρατηρώ ότι οι γονείς δεν δίνουν βαρύτητα στην αξία του χορού, αφού πλέον έχει εκφυλιστεί από το tik tok και την ποιότητα των παραστάσεων.
Με βαθιά θλίψη παρατηρώ ότι τα προγράμματα των σχολών μας αδειάζουν από μαθήματα ουσίας.

Ευτυχώς ίσως που υπάρχουν ακόμα μερικοί οργανισμοί και φεστιβάλ, που, παρότι έχουν τους γνωστούς τους και αυτούς προωθούν, τουλάχιστον δείχνουν χορό και έχουμε κάτι να επιδείξουμε σε όσους το ψάχνουν. Δυστυχώς, τον χορό πρέπει τώρα να τον ψάξεις.

Κάθε ποιοτική τέχνη πρέπει να την ψάξεις, αλλά κι εσείς μην την κρύβετε βαθιά στις τσέπες σας.

Παλιότερα έβρισκες τον χορό και μέσα στις αναμνήσεις των παιδιών, ενώ τώρα πικρία, παραίτηση, καμία υπομονή και επιμονή, έλλειψη πειθαρχίας, ασέβεια προς την τέχνη και τους δασκάλους της - στοιχεία που όπως αποδεικνύεται θα οδηγήσουν στην εξαφάνιση του χορού.

Σε μια εποχή που 700 σχολεία έκλεισαν στη χώρα μας, εκτίμησή μου είναι ότι άλλος ένας covid θα έκλεινε και παραπάνω από 700 σχολές χορού σε όλη τη χώρα. Ας μετρήσουμε πόσες έχουν μείνει, με πόσο μικρό πρόγραμμα λειτουργούν στην εβδομάδα τους.